Raporda sivil kayıplarda genel bir düşüş olmasına rağmen el yapımı patlayıcıların (IED), Afganistan’da önemli bir endişe kaynağı olmaya devam ettiği vurgulanarak, 15 Ağustos 2021 ile 30 Mayıs 2023 arasındaki 3 bin 774 sivil kaybın dörtte üçünün el yapımı patlayıcıların neden olduğu belirtildi.
UNAMA raporuna göre, Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de ülkede kontrolü ele almasından bu yana sivil kayıplarda genel bir düşüş olmasına rağmen el yapımı patlayıcıların (IED), Afganistan’da önemli bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Raporda, 15 Ağustos 2021 ile 30 Mayıs 2023 arasında okullar, ibadethaneler ve pazarlar da dahil olmak üzere yerleşim yerlerindeki 3 bin 774 sivil kaybın dörtte üçüne, IED’lerin neden olduğu belirtildi.
Sivil kayıpların çoğunun, DEAŞ bağlantılı örgüt ISIL-KP tarafından gerçekleştirilen saldırılardan kaynaklığı olduğu vurgulanarak, ISIL-KP tarafından gerçekleştirilen IED saldırıları sonucunda yaşanan sivil kayıpların sayısının, 15 Ağustos 2021’de Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesinin hemen ardından önemli ölçüde arttığı belirtildi.
Raporda, “Hem ISIL-KP hem de diğer aktörler tarafından gerçekleştirilen intihar saldırıları, IED ile ilgili sivil hasarın başlıca nedeniydi. UNAMA’nın rakamları, Taliban’ın ele geçirmesinden önceki üç yıllık döneme kıyasla, ibadet yerlerine yönelik IED saldırılarından kaynaklanan sivil zararda önemli bir artışa işaret ediyor. Rapor döneminde kaydedilen tüm sivil kayıpların üçte birinden fazlası, çoğu Şii Müslüman bölgeleri olmak üzere ibadethanelere yönelik IED saldırılarından kaynaklanıyordu” denildi.
Raporda, Şii ibadet yerlerine yönelik saldırıların yanı sıra, okullarda ve diğer eğitim tesislerinde, kalabalık caddelerde ve toplu taşıma araçlarında çoğunluğu Şii Müslüman olan Hazara toplumunu hedef alan saldırılar sonucunda en az 345 (95 ölü, 250 yaralı) kişinin zarar gördüğü belirtildi.
“SALDIRILAR, İNSANİ KRİZİN ARKA PLANINDA MEYDANA GELMEKTE”
Rapor da ayrıca ilgili makamlara benzer saldırıların tekrarlanmasını önlemek amacıyla koruma tedbirleri almaları çağrısında bulunularak, “Devam eden saldırılar, Afganistan’da süregelen insani krizin arka planında meydana gelmektedir” denildi.
“SİVİLLERE YÖNELİK BU SALDIRILAR DURDURULMALIDIR”
Ayrıca raporda UNAMA İnsan Hakları Servisi Şefi Fiona Frazer’in ifadelerine de yer verildi. Frazer, “Sivillere ve sivil nesnelere yönelik bu saldırılar kınanmalıdır ve durdurulmalıdır. Fiili makamların, sivilleri etkileyen IED saldırılarına ilişkin bağımsız, tarafsız, hızlı, kapsamlı, etkili, güvenilir ve şeffaf soruşturmalar yürüterek yaşam hakkını koruma yükümlülüklerini yerine getirmeleri kritik önem taşımaktadır. 15 Ağustos 2021’den önce bile silahlı çatışma ve şiddet mağdurları temel tıbbi, mali ve psikososyal desteğe erişmekte zorlanıyordu. Hayati önem taşıyan hizmetlere yönelik bağışçı fonlarındaki düşüş nedeniyle şiddet mağdurlarına yardım ulaştırmak artık daha da zor” ifadelerini kullandı.
