6 Eylül 2023’te açıklanan 2024-2026 Orta Vadeli Program’da (OVP) ilk kez ‘Öncelikli Reform Alanlarına Yönelik Düzenlemeler’ başlığı altında yapısal reform listesine yer verilmişti. 2024 yılı için takvime bağlanan bu düzenlemelerin pek çoğu hayata geçirilemedi. Listelenen öncelikli reform alanlarında öne çıkan düzenlemelerden birisi de Kamu İhale Kanunu (KHK) değişikliği ve Kamu İhale Reformu idi. 2001’de IMF anlaşması çerçevesinde hayata geçirilen yapısal reformlarla pek çok alanda özerk düzenleyici-denetleyici kurullar oluşturuldu. Kamu İhale Yasası ve Kamu İhale Kurulu da (KHK) bu yapısal reformlar arasındaydı. 2002’de faaliyete geçen KHK’nin görevi tüm kamu ihalelerinde rekabet ve şeffaflığın sağlanması, usulsüzlüklerin önlenmesi, AB standartlarında bir kamu ihale sisteminin işlerlik kazanmasıydı. Ancak 2002’de AKP’nin iktidara gelmesiyle 22 yılda defalarca değiştirilen kamu ihale yasası kevgire döndü. Özellikle ‘davet usulü ihalelerin’ temel dayanağı 21/b maddesi, iktidara bağlı kamu kurumlarının, bakanlıkların, AKP’li belediyelerin istedikleri ihaleleri istedikleri kişilere, şirketlere, müteahhitlere dağıtmalarının aracı haline geldi.
Ancak kulislere yansıyan bilgilere bakılırsa, ihale reformu taslağı, AKP yönetiminde ve Beştepe’de beğenilmediği gibi, rahatsızlık yaratmış. AB ihale standartlarını kalıcı hale getirmeyi, kamunun mal ve hizmet alımlarında tam rekabet ortamı ile açık-şeffaf ihale sistemini öngören değişiklik önerileri kaşların çatılmasına neden olmuş. Özellikle 21/b kapsamını daraltan, davet usulü ihaleler için uyulması zorunlu kriterler, koşullar ve kısıtlamalar getiren önerilere ‘AKP yetkili organları’ ile Beştepe’nin sıcak bakmadığı, çizik atılacağı öne sürülüyor.
AKP Genel Başkanı ve Başbakan olduğu dönemde Ahmet Davutoğlu’nun TBMM’ye getirdiği ‘Siyasetin Finansmanı ve Siyasi Etik Yasası’ için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ‘Böyle giderse görev alacak il-ilçe başkanı, belediye başkanı bulamazsınız’ sözleri hatırlatılıyor. Şimşek’in kamu ihalelerinde getirmek istediği koşullar, açık ihale sistemi, şeffaflık ve rekabet düzenlemeleriyle ‘ihaleye girecek şirket, müteahhit bulunamayacağı’ dile getiriliyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın bu düzenlemelerin OVP’de ilan edildiğini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘tam destek’ verdiğini gündeme getirmesi de 21/b lobisinin direncini kıramamış durumda.
